Tổng hợp những phong tục của người Việt dịp Tết Nguyên Đán

Tết Nguyên Đán là dịp lễ lớn nhất trong năm, mang ý nghĩa sâu sắc về sự đoàn tụ, tri ân tổ tiên và khởi đầu một năm mới tràn đầy hy vọng. Các phong tục truyền thống của người Việt trong dịp này không chỉ thể hiện nét đẹp văn hóa mà còn gắn liền với những giá trị tâm linh và ý nghĩa phong thủy. Dưới đây là tổng hợp những phong tục của người Việt và hoạt động văn hóa cổ truyền phổ biến nhất vào dịp Tết Nguyên Đán.

Lễ cúng Ông Công, Ông Táo (23 tháng Chạp)

• Thời gian: Ngày 23 tháng Chạp âm lịch.
• Ý nghĩa: Ông Công, Ông Táo được coi là vị thần cai quản bếp núc, đại diện cho sự ấm no, sung túc. Lễ cúng tiễn Ông Táo về trời nhằm bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong một năm mới đủ đầy.
• Cách thực hiện: Chuẩn bị mâm cúng gồm cá chép (cá sống để thả phóng sinh), mâm ngũ quả, chè, xôi, và giấy tiền vàng mã là một phong tục của người Việt vô cùng gần gũi và quen thuộc. Sau khi cúng xong, gia đình sẽ thả cá chép ra sông hoặc hồ, tượng trưng cho việc tiễn Ông Táo về trời.

Dọn dẹp và trang trí nhà cửa

• Thời gian: Bắt đầu từ khoảng 25 tháng Chạp đến 29 tháng Chạp.
• Ý nghĩa: Dọn dẹp nhà cửa giúp xua tan những điều không may của năm cũ, đồng thời trang trí lại nhà cửa để đón năm mới thêm tươi sáng, rực rỡ.
• Cách thực hiện: Lau chùi, sắp xếp lại các vật dụng trong nhà; trang trí cây quất, hoa mai, hoa đào và treo câu đối đỏ.

Tảo mộ (cuối tháng Chạp) – Phong tục của người Việt mỗi dịp Tết

• Thời gian: Khoảng 25-29 tháng Chạp âm lịch.
• Ý nghĩa: Đây là dịp để con cháu dọn dẹp, chăm sóc phần mộ của tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn và tưởng nhớ nguồn cội.
• Cách thực hiện: Dọn sạch phần mộ, cúng hương và đặt hoa quả, bánh kẹo lên bàn thờ ngoài trời để mời tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu.

Gói bánh chưng, bánh tét

• Thời gian: Thường diễn ra từ 27-29 tháng Chạp.
• Ý nghĩa: Gói bánh chưng, bánh tét không chỉ là hoạt động chuẩn bị Tết mà còn là dịp để gia đình quây quần, tạo không khí ấm cúng, gắn kết. Đây cũng là cách thể hiện lòng biết ơn với tổ tiên qua món ăn truyền thống.
• Cách thực hiện: Chuẩn bị lá dong (hoặc lá chuối), gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và các nguyên liệu khác. Mọi người trong gia đình cùng nhau gói và nấu bánh trong không khí vui vẻ.

Bày mâm ngũ quả

• Thời gian: Chuẩn bị từ 28-30 tháng Chạp.
• Ý nghĩa: Mâm ngũ quả tượng trưng cho nguyện ước về một năm mới sung túc, đủ đầy và may mắn. Các loại quả được chọn mang ý nghĩa phong thủy và tùy theo từng vùng miền.
• Cách thực hiện: Miền Bắc thường bày chuối xanh, bưởi, cam, quýt, hồng; miền Nam thường chọn mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung.

Treo câu đối đỏ

• Thời gian: Trang trí từ 27-30 tháng Chạp.
• Ý nghĩa: Câu đối đỏ là biểu tượng của sự may mắn, tài lộc và lời chúc tốt đẹp cho năm mới.
• Cách thực hiện: Treo câu đối trước cửa nhà, trên bàn thờ gia tiên hoặc các vị trí trang trọng khác trong nhà.

Chưng hoa mai, hoa đào

• Thời gian: Từ 28 tháng Chạp đến xuyên suốt dịp Tết.
• Ý nghĩa: Hoa mai (miền Nam) và hoa đào (miền Bắc) tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc và thịnh vượng. Chưng hoa giúp không gian nhà cửa thêm rực rỡ, tràn đầy sức sống.
• Cách thực hiện: Lựa chọn những cành hoa tươi, đẹp nhất để trưng bày trong phòng khách hoặc trước nhà, thường kết hợp với đèn lồng và câu đối đỏ để tăng tính thẩm mỹ.

Cúng tất niên (30 Tết)

• Thời gian: Chiều tối ngày 30 Tết.
• Ý nghĩa: Bữa cơm tất niên là dịp để gia đình sum họp, nhìn lại một năm đã qua và cùng nhau đón chào năm mới.
• Cách thực hiện: Mâm cỗ tất niên thường gồm các món ăn truyền thống như bánh chưng, giò lụa, gà luộc, canh măng, và mâm ngũ quả. Sau khi cúng xong, cả gia đình quây quần ăn cơm và trò chuyện.

Lễ Giao thừa (Trừ tịch)

• Thời gian: Đêm 30 Tết, lúc 12 giờ đêm.
• Ý nghĩa: Lễ Giao thừa là nghi thức tiễn năm cũ và đón chào năm mới, cầu mong sự an lành và may mắn.
• Cách thực hiện: Cúng Giao thừa ngoài trời với mâm cúng gồm hương, hoa, đèn nến, mâm ngũ quả, bánh chưng và gà luộc. Nhiều gia đình còn cúng thêm trong nhà để chào đón thần linh và tổ tiên.

Hái lộc và xông đất (mùng 1 Tết)

• Thời gian: Mùng 1 Tết, sáng sớm.
• Ý nghĩa: Hái lộc tượng trưng cho việc mang về nhà những điều may mắn đầu năm. Xông đất là phong tục đón người đầu tiên bước vào nhà, được tin là sẽ ảnh hưởng đến vận may của gia chủ cả năm.
• Cách thực hiện: Hái lộc bằng cách lấy cành cây, lá non từ chùa hoặc đền. Người được chọn xông đất thường có tính cách vui vẻ, khỏe mạnh và hợp tuổi với gia chủ.

Chúc Tết và mừng tuổi

• Thời gian: Từ mùng 1 đến mùng 3 Tết.
• Ý nghĩa: Đây là dịp để mọi người gửi lời chúc tốt đẹp đến nhau, thể hiện sự kính trọng và gắn kết tình thân.
• Cách thực hiện: Người lớn thường mừng tuổi trẻ nhỏ bằng những phong bao lì xì đỏ, tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng.

Tặng quà Tết

• Thời gian: Trước và trong dịp Tết.
• Ý nghĩa: Tặng quà Tết là nét đẹp truyền thống thể hiện lòng tri ân, sự quan tâm giữa người thân, bạn bè, và đối tác. Món quà Tết mang thông điệp chúc sức khỏe, hạnh phúc và thịnh vượng.
• Cách thực hiện: Các món quà phổ biến gồm giỏ quà bánh kẹo, rượu vang, trà, hoa quả, và các sản phẩm đặc sản vùng miền. Khi biếu quà, cần chú ý gói ghém đẹp mắt và thể hiện sự chân thành.

Đi lễ chùa đầu năm

• Thời gian: Mùng 1 hoặc mùng 2 Tết.
• Ý nghĩa: Đi lễ chùa để cầu bình an, may mắn và tài lộc cho cả gia đình trong năm mới.
• Cách thực hiện: Chuẩn bị lễ vật như hương, hoa, trái cây, bánh kẹo. Khi đi chùa, cần ăn mặc lịch sự và giữ thái độ trang nghiêm.

Khai bút đầu năm

• Thời gian: Mùng 1 hoặc mùng 2 Tết.
• Ý nghĩa: Khai bút đầu năm là phong tục dành cho học sinh, sinh viên, hoặc người làm việc trí óc, nhằm khởi đầu một năm học tập và làm việc suôn sẻ.
• Cách thực hiện: Viết một câu châm ngôn, thơ hoặc bài học có ý nghĩa tích cực.

Hóa vàng (mùng 3 hoặc mùng 4 Tết)

• Thời gian: Mùng 3 hoặc mùng 4 Tết.
• Ý nghĩa: Lễ hóa vàng là nghi thức tiễn ông bà tổ tiên sau khi đã đón Tết cùng con cháu.
• Cách thực hiện: Mâm cúng hóa vàng thường gồm bánh chưng, gà luộc, rượu, và vàng mã. Sau khi cúng, vàng mã được đốt để tiễn tổ tiên về trời.

Cúng khai trương đầu năm

• Thời gian: Thường diễn ra vào ngày đẹp trong khoảng mùng 2 đến mùng 10 Tết.
• Ý nghĩa: Cúng khai trương nhằm cầu mong công việc kinh doanh, buôn bán trong năm mới được thuận lợi, phát đạt.
• Cách thực hiện: Chuẩn bị mâm cúng gồm trái cây, bánh kẹo, hương, hoa, xôi, gà luộc và giấy tiền vàng mã. Gia chủ sẽ chọn ngày giờ đẹp để làm lễ cúng khai trương.

Các phong tục của người Việt dịp Tết Nguyên Đán không chỉ giúp duy trì nét đẹp văn hóa mà còn gắn kết gia đình, cộng đồng. Việc thực hiện đúng các phong tục này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp bạn cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của ngày Tết cổ truyền. Hãy chia sẻ bài viết này để lan tỏa giá trị văn hóa Tết Việt Nam đến nhiều người hơn nhé!

Đừng quên thường xuyên theo dõi mục blog của showroom thuyền gỗ Gia Nhiên để cập nhật những mẫu mô hình thuyền gỗ phong thuỷ mới trang trí dịp tết và tham khảo thêm nhiều kiến thức hay ho cho bản thân và gia đình nhé!